سخنرانی در مؤسسه مطالعات و تحقيقات زنان در شب اربعين حسینی

گزارشی از این سخنرانی در شبکه های خبری منتشر شده که با نقائص و خطاهایی همراه است،

اینک متن ویرایشی و تنظیم شده سخنرانی تقدیم علاقمندان می شود.

بسم الله الرحمن الرحیم. الحمدلله رب العالمین و صلی الله علی سیدنا محمد و آله الطاهرین

  فرارسیدن اربعین شهادت سید و سالار شهیدان، حسین علی(ع) و اهل بیت و یارانش را تسلیت عرض می کنم و از دست اندرکاران برگزاری این نشست علمی و معنوی تشکر می کنم.

  یکی از مقاطع مهم قیام حسینی، مقطع بعد از شهادت امام حسین(ع) است که شاید از جهاتی مهم تر از مقطع تا روز عاشوراست. چون حکومت جائری که حاضر است برای بقای خودش جنایتی مثل حادثه کربلا را مرتکب شود، حتما به کشتن فرزند پیغمبر و یارانش در کربلا و بدنامی ابدی در تاریخ را برای خود  اکتفا نکرده و به دنبال تحریف این حرکت سیاسی و اجتماعی است. بعد از کشتن شخص امام و یارانش به دنبال تحریف شخصیت امام و قیام او بر می آید. تاریخ بعد از عاشورا نشان می دهد که آوردن اهل بیت چه حکمتی داشته است. به رغم سفارش های افراد متعددی از رجال و شخصیت های آن روز مبنی بر همراه نبردن زنان و کودکان، امام اصرار داشت تا آنان را به همراه خود ببرد. ظواهر امر تحلیل کسانی ار تأیید می کرد که مخالف بدن زنان و کودکان بودند، اما امام از آینده ای خبر داشت که آنان بی خبر بودند. از عزم دولت جائر اموی بر تحریف قیام آن حضرت و ضرورت حضور کسانی که از عهده خنثی کردن این نقشه شوم برآیند. امام می دانست که از عصر عاشورا مأموریتی آغاز خواهد شد که جز از زینب کبری و امام سجاد بر نمی آید،‌ لذا بر بردن اهل بیت خود اصرار ورزید. 

  سياستی که از سوی ابن زیاد و یزید دنبال می شد، نشان می دهد که حقیقتاً قصد داشتند تا «قیام مقدس حسینی» را «بغی بر عليه حکومت مشروع» قلمداد کرده، و «فرزند پیغمبر» را یک «شورشی بر علیه امیرمؤمنان» معرفی نمایند.

  امام هم بر اساس «تعالیم دینی» و هم بر اساس «اصول مقبول عصر جاهلیت» حق داشت بر ضد دولت جائر اموی قیام کند. بنا بر مبانی فقه شیعه نه تنها حق قیام و انقلاب، بلکه قیام و براندازی دولت جائر تکلیف شهروندان است. این تکلیف از مسلمات فقه شیعه است. اگر در شرایطی مصلحت اهمّی اقتضا کند که حکومت نامشروع تحمل شود،‌ حکم ثانوی است، و گرنه حکم اولی همان تکلیف قیام و براندازی است. سید الشهدا(ع) هم در طول قیام مبانی قیام خود را در تاریخ ثبت کرده است. از رسول خدا نقل کردند که «من رأی سلطانا جائرا، مستحلا لحرام الله، مستأثراً لفیء الله، کان حقاً علی الله ان یدخله مدخله» قیام بر علیه حکومتی که قبول آن به معنای پذیرش بدعت بزرگ «سلطنت موروثی» بجاي «خلافت اسلامی» بود، تکلیف امام حسین بود. زیرا به فرموده امام ایشان برای انجام این تکلیف از دیگران شایسته تر بودند. کسانی که نقش هدایت جامعه را برعهده دارند، دارای مقام و موقعیت اجتماعی هستند، در مبارزه با انحرافها تکلیف مضاعفی دارند. خداوند نعمت مقام و موقعیت اجتماعی و نفوذ کلمه در میان مردم را بی جهات و بدون مسئولیت به کسی نداده است.

 بنابر مبانی اهل سنت هم زمامدار باید شرایطی داشته باشد و مقید به رعایت کتاب و سنت باشد. بنا بر این مبنا هم امام حق داشت برای براندازی دولت یزید قیام کند.

  افزون بر آن، بر اساس تعهدی هم که معاویه در قرارداد صلح با امام مجتبی سپرده بود که براي خود جانشيني تعيين نكند و خلافت بعد از او حق حسین بن علی است، حکومت یزید فاقد مشروعیت بود. بر اساس این مبنای پذیرفته شده در میان همه ملل عالم، حتی جاهلیت قبل از اسلام امام حق داشت با یزید بیعت نکند و برای براندازی او تلاش کند. به قول علامه طباطبائی قرآن نسبت به دو مسئله حساسیت مضاعف دارد: یکی شرک به خدا و دیگری پیمان شکنی.

  نکته مهم این بود که امام به رغم انجام وظیفه خویش و قیام بر علیه دولت جائر اموی، در اندیشه به ثمر نشستن قیام اش بود،‌ می دانست که به نتیجه رسیدن قیام در گرو نقش آفرینی خواهر و فرزندش بعد از شهادت اوست.

  شواهد و قرائن نشان می داد که دولت جائر اموی به دنبال تحریف واقعیت بود و دست کم این سه محور را دنبال می کند:

- اولا، قیام امام را بغی می خواند تا بدین وسیله دولت خود را مشروع جلوه دهد.

- ثانیا، امام را به ایجاد تفرقه در امت اسلامی متهم می کند.

  برخی از فرستادگان دولت با صراحت به امام گفتند: از خدا بترس و در امت اسلامی تفرقه ایجاد نکن. امویان به دنبال وحدتی گورستانی بودند تا کسی جرأت نفس کشیدن نداشته باشد. اما نمی توانست وحدتی که به نابودی دین و دیانت منتهی می شود را تحمل کند. فرمود: «و علی الاسلام السلام، اذ قد بلیت الامّه براعٍ مثل یزید» لذا به این اتهام اعتنایی نکرد. از نظر امام وحدتی مطلوب است که در پرتو آن ارزشهای انسانی و اسلامی احیا شود.

- ثالثا، جنایت و پیروزی ظاهری خود را بر امام دلیل حقانیت خود می شمرد و آن را تبلیغ می کند.

  قیام حسینی تا روز عاشورا به درستی هدایت شد ولی بعد از شهادت امام کسی باید باشد تا این قیام را تا وصول به نتیجه مدیریت و هدایت کند. زینب کبری و امام سجاد دقیقاً با گفتار و رفتار خود این قیام را مدیریت و هدایت کرده و به مقابله با این سیاست خباثت آمیز پرداختند که به تناسب موضوع جلسه مروری بر مواضع حضرت زینب(س) خواهیم داشت.

سخنرانی در نشست علمی اجتهاد در اندیشه امام خمینی

                        دانشگاه آزاد اسلامی اهواز ـ مهر ماه ۱۴۹۴

بسم الله الرحمن الرحیم

موضوع بحث «روش شناسی اندیشه های فقهی امام خمینی» است. پیشاپیش از برگزار کنندگان این نشست علمی تشکر می کنم و امیدوارم قدمی در راه شناخت صحیح اندیشه های امام راحل (رض) باشد که حق عظیمی بر ملت ما، امت اسلامی ، بلکه بشریت در دنیای امروز دارند.

  برای آشنایی با اندیشه های هر متفکری رعایت اصل، ضوابط و معیارهایی ضرورت دارد و بدون رعایت این اصول و ضوابط نمی توانیم اندیشه های آن متفکر را بشناسیم و دچار تحریف نشویم. اما چون محور این نشست اندیشه های امام خمینی است، سعی خواهم کرد با نقل نمونه هایی از بیانات امام این ضوابط و معیارها را توضیح دهم. به نظر بنده امام خمینی خود نسبت به مسئله تحریف حساسیت ویژه ای داشتند. به گونه ای که وقتی نویسنده کتاب نهضت امام خمینی پس از نگارش این کتاب آن را در اختیار امام قرار دادند، نکاتی که حضرت امام تذکر دادند، نشان از حساسیت ایشان نسبت به نقل صحیح وقایع تاریخی دارد. چون کتاب مورد نظر کتاب تاریخی بود، حساسیت ایشان به ثبت حقایق تاریخی همان گونه که اتفاق افتاده بود، این حساسیت می تواند در همه عرصه ها وجود داشته باشد. مؤلف کتاب نهضت امام خمینی خود در مقدمه چاپ پانزدهم کتاب تذکرات حضرت امام را نقل کرده اند که بسیار جالب است و من تنها یک نمونه از آن را نقل می کنم. شما مراجعه کنید و نمونه های دیگر را هم مطالعه نمایید.

 در بخش زندگی نامه نگاشته بودم: «... مادر امام خمینی(بانو هاجر) زنی دانا و روشن ضمیر و از خاندان علم و تقوا و معاریف است.» امام روی «دانا و روشن ضمیر» خط کشیدند و بدین گونه از این نگارنده خرده گرفتند که از کجا می دانید بانویی که سدهای پیش در یکی از روستاهای ایران می زیسته «دانا و روشن ضمیر» بوده است؟<!--[if !supportFootnotes]-->[1]<!--[endif]-->

  سپس در ادامه یادداشت امام را در باره نوشته خود نقل کرده اند که امام مرقوم نمودند:

 «آنچه قلم زدم یا خیلی مبالغه آمیز بود یا موافق واقع نبود...»<!--[if !supportFootnotes]-->[2]<!--[endif]-->

  بدین وسیله به تاریخ نگاران آموختند که تاریخ نگاری باید «خالی از اغراق» بوده و «موافق با واقع» باشد.

  این نمونه را به عنوان مقدمه نقل کردم تا اهمیت مسئله و حساسیتی که «تحریف تاریخ» یا «تحریف مکاتب یا افکار و اندیشه های متفکران» از نگاه امام روشن شود.

  اما بحث ما «شناخت ضوابط و معیارهای شناخت صحیح اندیشه های امام خمینی» است. به میزانی که فرصت جلسه اجازه می دهد، به چند ضابطه و معیار همراه با مثالی برای هر یک اشاره می کنم.

     شفقنا (پایگاه بین المللی همکاری های خبری شیعه)

  حجت الاسلام والمسلمین سیدجواد ورعی، مدرس و محقق دینی در گفت وگو با شفقنا، مشخصات انواع دینداری در زمان امام حسین(ع) که شامل دینداری واقعی، دینداری منفعت طلبانه و دینداری ظاهری بود را مورد بررسی قرار داد و گفت: امام حسین(ع) در کربلا دست کم با دو گروه روبرو بود، یک گروه کسانی که تظاهر به دینداری می کردند ولی حقیقتاً دین نداشتند و گروه دوم کسانی بودند که فریب گروه اول را خورده بودند یا از ترس آنان وارد این میدان شده بودند؛ این گروه ایمان داشتند و مسلمان بودند، اما مسلمانی که برای دین و اعتقادش حاضر نیست هزینه کند.

او در مورد کلام امام(ع) که اگر “دین ندارید لااقل آزاده باشید” اظهار کرد: دیانت اقتضائاتی دارد که اگر انسان به آنها هم پای بند نیست، لا اقل باید به اقتضائات انسانیت پای بند باشد. انسانیت لوازمی دارد که یکی از آنها آزادگی است و وجه مشترک همه انسانها، فارغ از هر دین و عقیده ای است. بی توجهی به این وجه مشترک زندگی و همزیستی میان انسانها، با عقاید گوناگون را با مشکل روبرو می کند.

ورعی با توجه به شرایط امروز معتقد است که ما در روابط اجتماعی و سیاسی خود نیازمند بازنگری هستیم، در درجه اول باید آموزه های دینی معیار روابط ما باشد که در آن صورت وضعیت ایده آلی خواهد بود. اگر به هر دلیلی به اقتضائات ایمان به مبدأ و معاد بی توجهیم، دست کم باید به اصول انسانی که فارغ از هر دین و آیینی رعایت اش لازم است، پای بند باشیم. مثلا «با دیگران به گونه ای رفتار کنیم که انتظار داریم با ما رفتار کنند.»، «به عهد و پیمانی که با دیگران می بندیم، وفادار باشیم»، «انصاف را در برخورد با دیگران، حتی دشمن خود رعایت کنیم»، «صداقت را مبنای روابط خود قرار دهیم و از دروغگویی، اتهام زنی و آبروریزی بپرهیزیم».

     *******************************************                                  

* اگر بخواهیم انواع دینداری در زمان امام حسین(ع) را به تفکیک بررسی کنیم چه مشخصاتی می توان برای آن قایل شد؟ در اندیشه امام حسین(ع) کدام یک از انواع دینداری موجب سعادت و کدام یک موجب عصیان و پلیدی خواهد شد؟

  بسم الله الرحمن الرحيم. السلام عليك يا اباعبدالله و علي الارواح التي حلت بفنائك.

   از حضرت سيد الشهدا(ع) نقل شده كه فرمودند:

                 ‌«الناس عبيد الدنيا و الدين لعق علي السنتهم»